با فرش افشار آشنا شوید

فرش افشار یکی از پرآوازه‌ترین فرش‌ های عشایری ایران است که خواهان زیادی در داخل و خارج از کشور داشته است. برای آشنایی بیشتر به ایلات مختلف استان کرمان بخصوص ایل افشار و به ویژگی‌های طراحی و بافت فرش افشار خواهیم پرداخت.

بطور کلی مهمترین ایلات استان کرمان عبارتند از ایل افشار، پیچاقچی، جبال بارزی، مهنی، لرها و عرب‌ها.

اهمیت و شهرت قالیچه ‌های افشار در استان کرمان که از شهرت بسیاری در داخل و خارج از کشور برخوردار هستند و از طرفی بیشترین قالیچه‌های عشایری بافته شده در استان کرمان تحت نام افشار معرفی می‌شوند.

باید به تاریخچه کوتاهی از ایل افشار بگوییم که در زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی به سرزمین کرمان کوچانده شدند. مردم این ایل در منطقه وسیعی که از جنوب غربی رفسنجان در جهت جنوب شرقی تا جاده کرمان – بم امتداد دارد، زندگی می‌کنند و مرکز داد و ستد آنان شهر بافت است.

مهمترین مراکز بافت قالیچه های افشار

شهرهای بابک، سیرجان، بافت، رابر و نواحی غرب جیرفت مهمترین مراکز بافت قالیچه‌های مشهور به افشار هستند. آن دسته از عشایر ایل افشار که هنوز دارای زندگی کوچ‌نشینی هستند و در دشت‌های بین سیرجان و بافت زندگی می‌‌کنند بخش دیگری از تولیدات عشایری استان کرمان را به خود اختصاص می‌دهند که با نام قالیچه‌ های افشار به بازار سیرجان عرضه می‌شوند.

ویژگی‌های ظاهری فرش‌های افشار

در طبقه‌بندی طرح های مورد استفاده بافندگان افشار می توان به ۱۱ طرح به جهت کثرت تولید در زمره مهمترین طرحهای آنها اشاره کرد. این ۱۱ طرح در بازار سیرجان که مرکز عمده عرضه و فروش فرش‌های عشایری استان کرمان است به این نام ها شناخته می شوند: گل حشمت، طرح ابری، دو گل پاریزی، طرح سه کله، منبری، موسی‌ خانی، جنگلی، شول یا بندی، مرغی، تصویری.

از لحاظ رنگ‌آمیزی کاهش تنوع از مهمترین خصوصیات رنگ‌های مورد استفاده در قالیچه‌های عشایری استان کرمان است. البته همین ویژگی در قالیچه‌های قدیمی آن بویژه با رنگ‌های پخته‌تر باعث شهرت آنها شده است. کاربرد رنگ‌های لاکی، قهوه‌ای، کرم، مشکی و سرمه‌ای در انواع مختلف ویژگی خاص این گروه از فرش‌ افشار است.

پشم مهمترین ماده اولیه به عنوان پرز فرش است. نخ پنبه نیز به عنولان ماده اولیه برای تار و پود قالیچه‌ها ویژگی فرش‌های امروزی عشایر کرمان است. ابعاد فرش‌های عشایری کرمان از تنوع زیادی برخوردار نیستند و عموما در ۳ سایز پشتی، ذرع و نیم و دو زرع است. در سال‌های گذشته تولید ابعاد بزرگتر ماند ۲×۳ متر مربع توسط برخی بافندگان در روستاهای حومه سیرجان رواج یافته است.

ویژگی‌های فنی بافته های ایل افشار

–رجشمار بیشتر قالیچه‌های اصیل افشار بین ۱۵ تا ۲۵ رج متغییر است.

– گره ترکی تنها گره مورد استفاده آنان است. بر خلاف عشایر افشار بافندگان دیگری که از طوایف دیگر افشار هستند در قالیچه های خود از گره فارسی استفاده می‌کنند. در حال حاضر برخی از قالیچه‌هایی که به نام فرش افشار درروستاهای حومه سیرجان بافته می‌شوند دارای گره فارسی هستند.

–کلیه فرش‌های عشایری استان کرمان اعم از افشار و سایر عشایر همواره هنگام بافت شیرازه را می‌بافند.

– پرداخت فرش در میان کلیه عشایر استان کرمان هنگام بافت انجام می‌شود.

– استفاده از دارهای زمینی یکی از مهمترین ویژگی‌های فرش‌های عشایری استان کرمان است.

– چله‌کشی معمولا بر روی دار و به سبک ترکی انجام می‌گیرد.

– فرش‌های عشایری این استان سابقا به صورت تک پود بوده‌اند که هم اکنون به صورت دو پود تازک و ضخیم بافته می‌شوند. پود قرمز از دیگر ویژگی‌های قالیچه‌های اصیل افشار است.

– گلیم‌بافی افشار عموما به سبک فارسی با استفاده از پود ضخیم است.