از فرش دستبافت چه می‌دانید؟
فرش دستبافت قدمتی چندهزار ساله در تمدن و فرهنگ ایرانی دارد. ایرانیان را باید مبدعان فرش و فرشبافی به گونه ای که امروز میشناسیم دانست. آنها این هنر-صنعت را آفریدند، پرورش دادند و به اوج کمال و زیبایی رساندند. گواه این ادعا، فرش «پازیریک» با قدمتی بیش از ۲۵۰۰ سال است که سال ۱۹۴۷ در گور دخمه‌های یخ‌زده آلتایی در نزدیکی مرز مغولستان و روسیه از سوی «سرگی رودنکو»، باستان‌شناس سرشناس روسی کشف شد. این فرش بی‌نظیر که تقریبا ۴ متر مربع است، با گره‌های متقارن و نقشمایه‌های ایرانی بافته شده و دهه‌هاست در موزه آرمیتاژ سن پترزبورگ و در شرایط خاص دمایی نگهداری می‌شود تا از پوسیدگی و نابودی محافظت شود.
تاریخ فرش ایران
طبق آثار کشف شده از مناطق مختلف ایران از سوی کاوشگران، بافندگی در جغرافیای ایران حداقل به ۶ هزار سال پیش از میلاد برمی‌گردد. کشف ابزار بافندگی در مناطق مختلف کشور نشان از گستردگی بافندگی و قالیبافی در کشورمان است.
ایرانیان برای بافت زیراندازها به تکنیک‌هایی دست پیدا کردند که در نوع خود منحصربفرد بود. این مراحل شامل ریسیدن الیاف و نخ، بافت به روش کی رو و یکی زیر به شکل بوریا، اختراع دار و دوک، بافت به روش حلقه بافت، بافت به روش پیچ بافت، بافت به روش u، بافت یک سویه و بافت دوسویه بوده است.
ترکیب فرش ایرانی
فرش ایرانی دست کم از ۲۵۰۰ سال پیش از نظر تکنیک بافت به اوج تکامل خود رسیده بود و از آن زمان به بعد بیشتر شاهد تغییرات در طراحی قالی‌ها و بهینه سازی ابزار بوده‌ایم تا تکنیک. فرش در ایران بر اساس مناطق بافندگی و تحت تاثیر شرایط زندگی عشایری، روستایی و شهری دارای الیاف، رنگ و نقشه‌های متفاوت است. به عنوان مثال فرش‌های شمال غرب فلات ایران، معمولا دارای رنگ لاکی و نقشه لچک و ترنج بوده و فرش‌های مناطق مرکزی ایران از جمله اصفهان، نایین، کاشان، یزد و کرمان دارای رنگ روشن با نقشه‌های شلوغ هستند.
البته تنوع رنگ و نقش فرش ایرانی به حدی بالاست که مرکز ملی فرش به عنوان متولی فرش دستبافت ایرانی هنوز نتوانسته برای آن دسته‌بندی کاملی انجام دهد و این نشان از فراوانی طرح و نقش این هنر چندهزار ساله دارد.
فرش کدام منطقه را بخریم؟
اینکه بخواهیم فرش منطقه‌ای را با فرش منطقه دیگر مقایسه کنیم یا بگوییم کدام فرش از آن یکی بهتر است کار غیر منطقی به نظر می‌رسد. با توجه به تنوع بسیار بالایی که فرش ایرانی دارد، نمی‌توان فرش‌های مناطق را با یکدیگر مقایسه کرد چرا که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص بافت، نقش، رنگ و حتی مواد اولیه بکار رفته در فرش هستند. بیش از هر چیز، نوع کاربر یا علاقه و سلیقه شخصی می تواند در انتخاب فرش تاثیرگذار باشد.
به عنوان مثال فرش خشتی که در استان چهارمحال و بختیاری بافته می‌شود و نقشه آن دست کم قدمتی هزار ساله دارد از نظر رنگ و بافت و نقشه با قالی ترکمن متفاوت است و البته این تفاوت را نمی‌توان به خوب یا بد بودن فرش یک منطقه تعمیم داد.
یکی از مهمترین مواردی که در انتخاب فرش، گذشته از تناسب طرح و رنگ و نقش فرش با دکوراسیون خانه، مهم است، کیفیت بافت و مواد اولیه است. به عنوان مثال فرش‌هایی که با نخی که از پشم دستچین و با کیفیت ریسیده و رنگ شده‌اند به نسبت فرشی که نخ آن از پشم درجه ۲ یا ۳ و به اصطلاح پشم دباغی شده است، طول عمر بسیار بالاتری دارد.
شاید با این مشکل روبرو شده‌‌اید، که فرش دستبافتی را خریده‌اید و این فرش حتی با گذشت یکسال استفاده از آن، مدام پرز یا حتی بوی گوسفند می‌دهد این مشکل به دلیل استفاده از پشم بی‌کیفیت یا کیفیت پایین در بافت است. پس بهتر است بعد از انتخاب درست طرح و نقشه‌ای که با دکوراسیون خانه‌تان هماهنگ است، حتما به کیفیت مواد اولیه‌ای که در بافت فرش استفاده شده دقت کنید.
از کجا فرش بخریم؟
بازارهای سنتی فرش شاید برای خیلی‌‌ها جذاب و مقصدی برای دید و بازدید و در نهایت انتخاب و خرید باشد. فضای جذاب و طرح های متنوع که معمولا برای گردشگرها بسیار دیدنی است.
البته به دلیل عدم نظارت، سیستم های قیمت گذاری علمی و روابط مختلف، ممکن است خرید با علم و آگاهی و اطمینان همراه نباشد. عدم وجود کارشناسان خبره که به صورت علمی بتوانند در خصوص هماهنگی فرش و دکوراسیون به شما توضیحات بدهند در کنار عدم وجود گارانتی و ضمانت، ممکن است خریدی لذت بخش و مطمئن را به همراه نداشته باشد. بسیاری از این فرش‌ها دارای شناسنامه نیز نیستند و شما باید به گفته‌های فروشنده اطمینان کنید.
شما برای خرید فرش یا دستبافته می‌توانید از مشاوران رسمی اتحادیه‌های فرش یا خبرگان این حوزه کمک بگیرید و پس از خرید حتما از فروشنده فاکتور رسمی بخواهید که در آن نقشه فرش، رجشمار آن و محل بافت و سایر مشخصات در آن قید شده باشد. در پایان باید بگوییم گلچه فرش نیز در این مسیر می‌تواند به شما در خرید فرش کمک کند.
