نگاره‌های روایی فرش‌های دوره صفوی و کاربرد آن در زندگی معاصر
فرش به عنوان پدیده‌ای تزیینی و کاربردی همواره در زندگی ایرانیان جایگاهی ویژه داشته است، این هنر در مغرب زمین تا مدت‌ها به عنوان هنر ایرانی شناخته می‌شد و در زندگی و تجملات درباری همیشه سهم ویژه‌ای به خود اختصاص داده است.
فرش صفوی با داشتن ریشه در فرهنگ کهن ایرانی در عصری طلایی که به عصر زرین هنر و البته اوج هنر فرش‌بافی در ایران شناخته شده، همواره از شکوهی خاص برخوردار است. تعداد بیشماری از قالی‌های نفیس در ایران، بجا مانده از دوران حکومت صفویان هستند. در آن دوره شهر تبریز به عنوان یکی از بزرگترین مراکز هنر از جمله قالی‌بافی بود و این هنر در دوره صفوی از حالت روستایی و عشایری به صنعتی ملی ارتقا پیدا کرد.
این پژوهش با هدف برگرداندن نگاره‌های قالی‌های ایرانی دوره صفویه به زندگی امروزی انجام شده است و از آنجایی که دسترسی به قالی‌های این دوره میسر نیست (به دلیل اینکه تعداد بیشماری از این نمونه‌ها در موزه‌هایی خارج از ایران نگهداری می‌شوند) و فقط تعداد اندکی از بافته‌های دوره صفوی در ایران موجود هستند، بنابراین این پژوهش به روش تحلیل و تفسیر اسناد و تصاویر موجود در موزه‌های مطرح سراسر دنیا همچون موزه ویکتوریا، موزه آلبرت لندن، موزه پولدی پتزولی میلان و … پرداخته جدول‌بندی و همچنین بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و مراجعه به موزه‌های داخل کشور، همچون موزه فرش ایران و موزه ملی ایران، انجام شده است.
براساس یافته‌های این تحقیق از منظر طرح و نقش، این فرش‌ها به ده گروه قالی‌های؛ ۱. گلدانی، ۲.درختی، ۳. باغی، ۴. شکارگاه، ۵. بندی و قابی، ۶. محرابی (جانمازی)، ۷. حیواندار، ۸. اسلیمی، ۹.ترنجی و ۱۰. افشان، تقسیم شده‌اند.
صنعت فرش به سبب دگرگونی‌های اجتماعی این دوره تاریخی ویژه همچون همگونی نقش و نگار در آن روزگار، یا اینکه با نام مجموعه‌داری شناخته شده و همچنین به دلیل اینکه در آن دوره بسیاری از قالی‌ها سفارشی بودند و یا صادر می‌شدند بنابراین همه این قالی‌ها نام کشور خاستگاه را به خود می‌گرفتند و ایران عصر صفوی مثل تمامی کشورهای جهان در جایگاهی قرار گرفت که آمد و رفت‌های جدید اجتماعی انسانی، سیاسی و اقتصادی در آن رخ داد؛ اروپاییان، روس‌ها، لهستانی‌ها، پرتغالی‌ها و هندی‌ها به ایران می‌آمدند و این جریان تا مدت‌ها ادامه پیدا کرد و ایران به یک گذرگاه بزرگ آمد و شدهای شاید کهن‌ترین آن مدارک تاریخی و باستانی بسیاری وجود دارد که به ما اجازه می‌دهد تا فرضیه‌هایی در این باره مطرح کنیم و نخستین گام‌ها را برداریم.
تحقیق از : تارا احمدی. بهرام کلهرنیا، روجا علیزاده
ادامه این تحقیق در پی دی اف
