روزی استادکار زیلوبافی می‌شوم
گفت و گو با جوان روشندلی که زیلو می‌بافد
صدای دفه زدن‌های علی آقا از بیرون خانه‌اش را می‌شود، شنید. علی، زیلوباف روشندل میبدی آنقدر به این کار علاقه دارد که حتی با محدودیت‌های دست و پاگیر به دنبال زیلوبافی رفت و حالا بو و سرانگشتانش حکم چشم‌هایش را دارند.
او پودها را از لای به لای تارهای چله رد می‌کند و با پنجه سنگین روی آنها می‌کوبد. می‌گوید عاشق زیلوبافی است و آرزو دارد روزی برای خودش استادکاری ماهر شود.
خانه‌ای قدیمی در محله دروازه جنوبی میبد جایی است که علی ۳۵ ساله چند ماهی است دستگاه دار زیلوبافی را برپا کرده و زیلو می‌بافد، از روکش صندلی گرفته تا زیلوهای ۲- ۳ متری. «علی خسروی‌نیا» نابینای مادرزاد است، تا دیپلم درس خوانده و علاقمند به موسیقی سنتی و بافتن است.
او را پشت دستگاهی که توی پذیرایی خانه برپا کرده‌اند، ملاقات می‌کنیم. در حال پود رد کردن و نقش‌اندازی است. آنقدر غرق کارش است که حضور ما هم او را از بافتن باز نمی‌دارد و در حالی که پود رد می‌کند و پنجه می‌زند پاسخگوی سئوالات‌مان است.
علی آقا چطور شد که رفتی سراغ زیلوبافی؟ چرا سراغ شغل‌های دیگری که فرا گرفتن‌شان آسان‌تر از زیلوبافی بود، نرفتی؟
یکی از همسایه‌هایمان زیلوباف بود و درباره زیلو برایم می‌گفت که نقشمایه‌هایش چه شکلی هستند و چه کارکردی دارند. ترغیب به یاد گرفتن شدم. کار سختی بود ولی با سعی و تلاش یاد گرفتم.
کدام استاد زیلوبافی را به تو یاد داد و چند ماه طول کشید که کاملا به این حرفه آشنا شدی؟
زیلوبافی را از استاد غنی‌پور که به من و ۸ نابینای دیگر یاد داد، آموزش دیدم. ۳ ماه طول کشید تا زیلوبافی را یاد بگیرم. به واسطه کرونا هم بین آن وقفه افتاد و حالا ۱۰ ماهی می‌شود که زیلوباف شدم و تو این مدت ۲۶ زیلو بافتم و فروختم. بیشترزیلوهایی که بافتم به درد روکش صندلی ماشین می‌خورند.
به نظر زیلوبافی کار بسیار سخت و طاقت فرسایی است به نظر خودت این کار سخت است یا نه؟
اولش فکر می کردم زیلوبافی کار مشکلی باشد و نمی‌شود آن را انجام داد و با استرس، کار را شروع کردم اما وقتی انجامش دادم متوجه شدم کار چندان مشکلی نیست و می‌شود با کمی توجه و تمرکز به راحتی انجامش داد.
روزی چند ساعت پشت دستگاه زیلوبافی می‌نشینی؟
روی هم رفته روزی ۸ ساعت کار می‌کنم و اگه دستم تند باشد یک زیلو با ابعاد کوچیک را به راحتی می‌بافم.
تشخیص رنگ نخ‌ها برای تو احتمالا کار بسیار سختی باشد، چطور می‌توانی رنگ‌های سفید و آبی یا سبز را تشخیص بدهی؟
رنگ های زیلو را از جنس و بوی آن تشخیص می دهم اما بیشتر از روی جنس نخ این کار برایم راحت‌تر است. نخ سفید لطیف و نرم‌تر است و تشخیصش ساده‌تر است.
اما درباره نقشه‌هایی که می‌بافی؛ نقشمایه‌ها را چطور یاد گرفتی و اینکه چطور می‌توانی نقش‌اندازی کنی؟
نقشه کار به خط بریل است و با کمک این خط می‌توانم نقش‌اندازی کنم. اگه جای بزرگی داشتم زیلوهای بزرگتر می‌بافتم اما چون داری که برپا کرده‌ایم کوچک و خانگی است پس نمی‌شود که زیلوهای بزرگ پارچه بافت ولی در نظر دارم وقتی حرفه‌ای تر شدم دستگاه بزرگتری بخریم.
برای ساخت و خرید دستگاه از سازمان بهزیستی و میراث فرهنگی تسهیلاتی گرفتی؟
نه هیچ تسهیلات و وامی از هیچ کجا نگرفتم چون دوندگی زیادی دارد و ضامن می‌خواهد بنابراین پول دستگاه را خودمان جور کردیم.
قبل از زیلوبافی به شغل دیگری هم مشغول بودی؟
قبل زیلوبافی بیکار بودم و با دیپلم انسانی با نامه از بهزیستی و فرمانداری از این کارخانه به آن کارخانه دنبال کار بودم که آخرشم هیچ کاری پیدا نکردم.
الان از شغلی که داری راضی هستی؟
له، این کار رو دوست دارم به این خاطر که اولا دستبافته‌ای خلق می‌کنم که تا سال‌های سال از من باقی می‌ماند از طرفی درآمدزایی برایم دارد و از سوی دیگر هم کار است هم اوقات فراغت.
پیشنهادت برای کسانی که روشندل هستند یا نقص عضو دارند چیست؟
من به کسانی که مثل خودم هسستذد یا معلول این است که از فراگرفتن هنر نترستند، اگر بخواهند می‌توانند هر شغل و حرفه و هنری را یاد بگیرند فقط یک کم اراده می‌خواهد. من پیش خودم گفتم می‌توانم و همینطور هم شد.
چه آینده‌ای را برای خودت آرزو می‌کنی؟
دوست دارم روزی برای خود استادکار شوم و به جوان‌های دیگری که معلول یا نابینا هستند زیلوبافی را یاد بدهم. امیدوارم آن روز فرا برسد و به نظرم به زودی به آرزویم می‌رسم.
