قالیچه های نقش شاهی

در این بخش مروبط است به قالیچه های نقش شاهی. در بخش پیشین درباره نقوش برخی از شاهان روی قالیچه‌های تصویری برایتان گفتیم. بر اساس زمان از هوشنگ‌شاه، خشایارشاه نقل کردیم و در ادامه به نقوش سایر شاهان ایرانی می‌پردازیم.

شاه عباس کبیر

بی گمان شاه عباس صفوی را باید یکی از شناخته شده ترین چهره های تاریخی ایران دانست. صورتش هم مثل نامش برای همه ایرانیان آشنا و مانوس است. او را چهره پهن و مردانه و سبیل‌های بلند و از بناگوش در رفته اش و جلقه جواهرش که بر روی دستا ساده ای قار گرفته آشنایی دارد.

بیشتر قالی‌های شاه عباسی کار هنرمندان اصفهانی, کرمانی و تبریزی است. اما گهگاه صورت شاه عباس به دست روستاییان هم بافته شده است. تعداد این قالیچه ها به مراتب کمتر از قالیچه های شهری است. در میان قلیچه های روستایی قالیبافان بختیاری توجه بیشتری به چهره شاه عباس نشان داده اند. عکس زیر مبدا و منشا نقشه این قالیچه ها بوده کخ فتحعلی شاه در پایان سفر سرجان ملکم به او هدیه داده شد.

نادر شاه

قه استنادی که در سال‌های گذشته از چهره نادرشاته و صحنه های مروبط به او روی قالی بافته اند تصویر صحنه تاجگداری او از صحنه های معروفی است که از قالیبافان گذشته به یادگار مانده است. این صحنه بیشتر به دست بافندگان کرمانی و اصفهانی و بختیاری بافته شده است و منشا آن احتمالا از روی کتب مصور چاپ سنگی یا پرده های قلمکار است و صحنه تاجگذاری نادر را در دشت مغان نشان می دهد. ترکیب بندی این تصویر شباهت زیادی به ترکیب بندی قالیچه های هوشنگ شاهی دارد.

فتحعلی شاه

یکی از پربارترین دوره های هنری ایران همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار است. در زمان این پادشاه هنرهای تصویری به خصوی نقاشی رنگ و روغن رواج فراوان یافت و تصویر خود پادشاه به صورت یکی از موضوع های اصلی کار هنرمندان است. هنرمندان رشته های مختلف مخصوصا نقاشان، تصویر این پادشاه را در بسیاری از آثار خود منعکس کردند گرچه صورت سازی در این دروان در بسیاری از رشته ها  رواج داشته ولی در قالیبافی مراحل اولیه را می پیموده. تاکنون تنها تعداد کمی قالیچه هاس تصویری از فتحعلی شاه دیده شده است. در این قالیچه ها فتحعلی شاه مثل تصاویری که نقاشان از او کشیده اند دارای اندامی موزون و سیمایی جذاب و ریشی بلند است و البسه فاخری به تن دارد.

ناصرالدین شاه

پادشاهی ناصرالدین شاه مصادف با اوج هنر نقاشی در ایران است. گسترش رابط ایران و اروپا و به میان آمدن تصاویر و عکس های اروپایی و آشنایی با صنعت عکاسیو هیجانی که این پدیده تازه به وجودر آورده بود تاثیر زیادی روی دست ساخته های آن روز گذاشت.

کوششی که هنرمندان ایم دوره در رشته های مختلف برای طبیعی نشان دادن اشیا و آدم ها کرده بودند به حای خود بسیار جالب توجه است به وطری که خود ناصرالدین شاه نیز از این هیجانات برکنار نبوده است.

سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا ارمغان های بسیاری را به همراه داشت علاوه بر عکس و عکاسی نقاشی های اروپایی ناصرالدین شاه را چنان شیفته خود کرد که کمال الملک نقاش دربار را برای فرا گرفتن فنون شبیه سازی و مسخه برداری از نقاشان اروپایی به ایتالیا و یه فرانسه فرستاد.

علاقه ناصرالدین شاه به نقاشی اروپایی به حدی بود که ساعت ها از وقت خود را در کارگاه و با نقاشان می گذراند و موجبات تشویق آنان را فراهم می کرد. برخی از نقاشی های خود ناصرالدین شاه نیز قابل توجه است و کوشش او را در راه شبیه سازی نشان می‌دهد.

نقطه اوج قالی های تص.یری هم در همین زمانه است اما با درنظر گرفتن عومالی که گفته شد از جمله بروز عکاسی، قالیچه های تصویری آنچنانی از این شاه در دست نیست.

احمدشاه

در بین قالیچه های تصویری از پادشاهان بافته شده تصویر هیچ پادشاهی به اندازه تصویر احمدشاه مورد استقبال قالیبافان قرار نگرفته است. تصویر این پادشاه به دست قالیبافان  نقاط مختلف کشور بافته شده و بیش از هر پادشاهی در بین قالیبافان رواج داشته است.

عکس های رسمی اجمدشاه در حالت نیمهتنه و تمام قد در بسیاری از قالیچه ها ی شاهی نقش بسته ایتو روستاهای غرب ایران و عشایر فارس بالاترین سهم در یافت قالیچه های احمد شاهی را دارند.

تصاویر احمدشاه که به دست بافندگان روستاهای غرب همدان و ملایر بافته شده بیشترشان در حالت نیمه تنه و احمد شاه های عشایر فارس، بویراحمد، قشقایی و افشاری حالت ایستاده دارند.