آموزش رنگرزی خانگی ۳

سلسله گزارش‌های آموزش رنگرزی خانگی در بخش‌های اول و دوم به تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز و استفاده از رنگزاهای اسیدی اشاره شد.

در این قسمت به کلیدی‌ترین نکته در رنگرزی با رنگ‌های اسیدی گروه لولینگ یعنی نمودار رنگرزی این رنگزاها می‌پردازیم و ضمن تشریح این نمودار بطور عملی آن را  اجرا و بخش‌های مختلف آن را درعمل تشریح خواهیم کرد.

بطور کلی برای هرگروه ازرنگزاها براساس فرمول شیمیایی و خواص آنها و همچنین طرز عمل‌شان در محیط پاتیل رنگرزی و براساس مدت‌ها آزمایش عملی و آزمایشگاهی یک نمودار طراحی شده و توسط سازندگان این رنگزاها ارایه می‌شود.

برای کسب بهترین نتیجه دربازده و کیفیت رعایت و اجرای قدم به قدم این نمودار ضروری است. به شکل زیر توجه کنید:

این شکل نمودار رنگرزی با رنگ‌های اسیدی گروه لولینگ است که در تمام منابع علمی هم آمده.

و اما تفسیر نمودار، ‌همانطور که می‌بینید این نمودار براساس دو متغیر دما و زمان تهیه شده محور عمودی نشان‌دهنده دمای پاتیل و محور افقی زمان لازم برای هر مرحله است.

براساس نمودار بالا وقتی دمای آب در پاتیل به ۵۰ درجه رسید درنقطه A که شروع زمان رنگرزی است،  اسید سولفوریک و سولفات سدیم اضافه می‌شوند، بعد ازگذشت ۵ تا ۱۰ دقیقه رنگ اضافه می‌شود و به دنبالش نخ خامه پشم؛  سپس طی مدت زمان ۲۰ تا ۴۰ دقیقه به تدریج دمای پاتیل به دمای جوش می‌رسد. بعد در این دما به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به اصطلاح «دم گذاری» انجام می‌شود  و در پایان این زمان زیر پاتیل خاموش می‌کنیم و  در دمای ۶۰ درجه خامه خارج شده و عملیات شستشو انجام می‌گیرد.

توجه داشته باشید که این شرایط کلی برای این گروه رنگزاست که به فراخور کاربرد و شرایط انتخاب می‌شوند و برای رسیدن به رمق‌کشی کامل و حداکثر ثبات نوری و ثبات شستشو برای رنگ‌های گروه لولینگ است اما در  تابلوفرش که موضوع بحث ماست با توجه به اینکه رسیدن به رنگ دقیق ارایه شده توسط کارت رنگ و جلا و درخشندگی رنگ اولویت اصلی است شاید لازم باشد گاهی این مراحل تعدیل شود.

تو ادامه این نمودار رو بصورت عملی توی پاتیل پیاده سازی می‌کنم تا کاملا برای شما ملموس باشد. به اندازه کافی آب در  ظرف‌تان بریزید.  نسبت آب به نخ  باید طوری باشد که نخ کاملا توی آب غوطه‌ور شود.

صبرمی‌کنیم  آب به دمای ۵۰ درجه برسد دراین زمان سولفات سدیم را اضافه می‌کنیم که بهتر است از قبل توی آب حل شده باشد. بعد مطابق عکس زیر درحالیکه محتویات دیگ را مخلوط می‌کنیم اسید راکم‌کم اضافه می‌کنیم.

توجه کنید که موقع کار با اسید سولفوریک حتما ازدستکش و عینک استفاده کنید و موقع اضافه کردن به دیگ بخار آن را استشمام نکنید. مرحله بعد اضافه کردن رنگ است که مطابق عکس زیر باید ازقبل توی آب داغ حل و بعد به دیگ اضافه شوند.

بعد از اینکه محتویات دیگ را خوب بهم زدید و رنگ یکنواخت در آن پخش شد، شعله اجاق را کم کنید و نخ‌ها را که از قبل خوب شسته شده و هنوز مرطوب هستند مطابق عکس زیر وارد و بعد از اینکه چند بار خوب مخلوط کردید، کاملا هموار و توی دیگ پخش کنید.

دلیل کم کردن شعله این است که دما باید کم‌کم به نقطه جوش برسد تا رنگ نخ یکنواخت شود و هیچ دورنگی اتفاق نیفتد.

همانطور که در نمودار می‌بینید این زمان ۲۰ تا ۴۰ دقیقه توصیه شده اما بستگی به شرایط دارد.

هرچه رنگ مورد نظرتان تیره‌تر باشد مقدار مخلوط کردن نخ و همچنین زمان رسیدن به دمای جوش باید بیشتر باشد. بطور کلی زمان گفته شده مربوط به شرایط خاص و می‌تواند متفاوت باشد همچنین درصد سولفات سدیم مصرفی هم با توجه به تاثیرش در جذب رنگ موثر است.

فراموش نکنید که بهتر ایت در مرحله دم‌گذاری مخلوط کردن نخ‌ها  در دیگ با فاصله زمانی بیشتر نسبت به مرحله قبلی انجام بگیرد.

بعد از پایان رنگرزی نخ‌ها را از دیگ خارج کنید.  ابتدا زیر شیر آب بشویید و بعد مطابق عکس زیر در مخلوط آب و مایع ظرفشویی  دوباره آنها را بشویید. شستن تا زمانی باید ادامه پیدا کند که آب خروجی از نخ‌ها کاملا بی‌رنگ باشند.

ادامه آموزش رنگرزی خانگی را در بخش چهارم  دنبال کنید.