آموزش رنگرزی خانگی ۲
بخش دوم
در بخش نخست درباره آموزش رنگرزی خانگی به تجهیزات همچون لوازم آزمایشگاهی، مواد کمکی و پودر رنگ اشاره کردیم و حالا در بخش بعدی به استفاده از اسیدسولفوریک و استفاد از رنگزاهای اسیدی می‌پردازیم.
علیرضا نوروزی، کارشناس رنگرزی ادامه آموزش رنگرزی خانگی را برای خوانندگان تشریح می کند: همانطور که قبلا گفتم، پودر رنگ‌هایی که توی بازار بعنوان رنگ پشم فروخته می‌شوند بیشترشان رنگزاهای اسیدی گروه لولینگ هستند، این گروه رنگزا گرچه که از لحاظ ثبات کمی بدنام هستند اما اگر درست و اصولی رنگرزی بشوند، می‌توانند ثبات قابل قبولی داشته باشند و درواقع بیشتر مشکلاتی که وجود دارد ناشی از عدم دقت کافی و عدم استفاده از شیوه رنگرزی صحیح مناسب این گروه است.
حالا باید به این سئوال پاسخ بدهم که شرایط رنگرزی با رنگزاهای اسیدی گروه لولینگ چگونه است؟ ابتدا به جدول زیر که مربوط به نسخه رنگرزی با مواد رنگزای اسیدی لولینگ است نگاه کنید
این جدول یا جداول مشابه توی بسیاری ازمنابع برای این گروه رنگزا ارایه می‌شود. همانطور که در جدول می‌بینید از سولفات سدیم بعنوان ماده کمکی با درصد ۵ تا ۲۰ برای رنگ‌های لولینگ استفاده می شود. در مورد این ماده و انتخاب درصد مناسبش در فرصت مناسب‌تری صحبت خواهم کرد.
این ماده را می‌توانید ازفروشگاه‌های لوازم آزمایشگاهی همانند لوازم آزمایشگاهی تهیه کنید این فروشگاه‌ها علاوه برنوع آزمایشگاهی این ماده نوع صنعتی بادرجه خلوص ۹۹/۹ درصد را با قیمت مناسبی ارایه می‌دهند.
اما نکته دیگه ای که باید درمورد این جدول عرض کنم یکی پیشنهاد اسید فرمیک بعنوان اسید مورد استفاده است که به نظرم باتوجه به اینکه بسیاری ازمناطق ایران آب مورد استفاده دارای املاح زیادی است استفاده از اسید فرمیک که یه اسید آلی است چندان مناسب نیست و بهتر است از اسید سولفوریک که یک اسید معدنی است استفاده شود.
نکته دوم اینکه با احترام به اساتید نگارنده و ترجمه کننده این متون و جداول به نظرم می‌رسد استفاده از واحد درصد به این شکل صحیح نیست البته احتمالا این مقادیر در شرایط آزمایشگاهی و با آب مقطر و اسید با درجه خلوص مشخص آزمایشگاهی بدست آمده اما درعمل ممکن است مقادیر متفاوت باشد و بهتر است بطورکلی میزان اسید باتوجه به کیفیت متفاوت آب مصرفی و شرایط اسید مصرفی براساس معیار ph درنظر گرفته شود که درادامه به آن می‌پردازیم
عدد ph مناسب رنگ‌های لولینگ در منابع مختلف کمی متفاوت اعلام شده اما بیشتر ۳ و ۴ گفته شده هرچند شخصا به مقادیری مثل ۲/۵ و ۵ هم برخوردم اما بیشتر ph معادل ۳ توصیه می‌شود تجربه شخصی بنده باتوجه به شرایط آب مصرفی منطقه خودم مقدار ph بین ۳ تا ۴ است.
ph را چطور اندازه بگیریم
بهترین وسیله برای تعیین ph دستگاه ph متر است که دردو نوع دیجیتال و آنالوگ وجود دارد و از فروشگاه لوازم آزمایشگاهی می‌توانید تهیه کنید. البته از کاغذ ph می‌توانید بهره ببرید.
همونطور که درعکس زیر می‌بینید این کاغذ بصورت نوارهایی که در یک بسته مقوایی منگنه شده، فروخته می‌شوند که روی این مقوا رنگ‌های مربوط به هرمقدار ph هم چاپ شده است.
برای تعیین ph مقدار مشخصی آب رو توی ظرف مناسبی بریزید و کم‌کم با استفاده از سرنگ یا «مزور» مقدار مشخصی از اسید را به آن اضافه کنید و با استفاده از ph متر مقدار ph آب را اندازه بگیرید یا مطابق عکس زیر یک قطره از آن را روی تکه‌ای از کاغذ ph قرار بدهید. همانطور که می‌بینید درصورت اضافه کردن اسید به آب این محلول باعث تغییر رنگ تو کاغذ ph می‌شود.
با مقایسه رنگ نوار با رنگ‌های چاپ شده روی بسته کاغذ می‌توانید مقدار ph را مطابق عکس زیر تعیین کنید.
این کار را تا رسیدن به ph مناسب ادامه بدهید.
با توجه به اینکه اسیدسولفوریک مورد استفاده، آب باتری است و غلظت آن برای جلوگیری از آسیب رسیدن به باتری خودرو بادقت بسیار زیادی تعیین می‌شود، می‌توانید با یادداشت کردن نسبت آب و اسید در فاصله زمانی مشخص که احتمال تغییر در کیفیت آب لوله‌کشی کم است ازهمین نسبت برای آب و اسید موقع رنگرزی استفاده کنید مثلا همانطور که در عکس زیر می‌بینید کیفیت آب لوله‌کشی خانه من در زمان آزمایش طوری بوده که با اضافه کردن یک سی‌سی آب باتری به پیمانه آب به ph حدود ۴ یا به بیان دقیق‌تر بین ۳ و ۴ رسیدم.
پس با رعایت این نسبت در حمام رنگرزی می‌توانیم مطمئن باشیم که در حمام هم ph مورد نظرم بادقت کافی رعایت شده است.
این تست باید هرازگاهی انجام شود چون باتوجه به اینکه فصول مختلف و بارش یا خشکی هوا و همچنین مناطق مختلف ازنظر بستری که آب تامین کننده آب شهری از آن عبور می‌کند می‌تواند باعث تغییر در کیفیت و شرایط آب شود بنابراین باتوجه به اهمیت ph در رنگرزی صحیح، بهتر است که در تعیین آن دقت کافی شود.
پیداست استفاده از دستگاه ph متر هم راحت تر و هم دقیق‌تر است چون به راحتی با قرار دادن الکترود دستگاه در محلول می‌توانیم عدد ph را روی صفحه دیجیتال یا آنالوگ آن را بخوانیم.
ادامه آموزش رنگرزی خانگی را در قسمت بعدی دنبال کنید.
