از نقشه وزیر مخصوص چه میدانید؟

اطلاعات اندکی درباره نقشه وزیر مخصوص که از سوی بافندگان خوشذوق طایفه کشکولی بافته شده، در دسترس است.
نقشه وزیر مخصوص را به جرات باید یکی از زیباترین نقشههای ایل قشقایی دانست که زنان هنرمند طایفه کشکولی آن را با ظرافت میبافتند.
تنها اطلاعاتی که درباره این نقشه با کلی جستجو بدست آمده است در کتاب “کوچ با عشق شقایق” نوشته شده است، کتابی به نویسندگی دکتر منوچهر کیانی.
دکتر منوچهر کیانی که در این کتاب به بررسی هنر ایل قشقایی پرداخته است در بخشی از این کتاب بسیار کوتاه به داستانی درباره نقشه وزیر مخصوص پرداخته است با این مضمون:
«حدود ۱۳۰ سال قبل، نخستوزیر ایران به منزل حاج سلیمانخان قراچهای که در مسیر عبورش بوده، میرود. شال زیبای نخست وزیر دارای نقشهای جالب از جمله نقش میانی قالی وزیر مخصوص فعلی بوده. نخستوزیر که به هنر قشقاییها آشنایی داشته شال را به سلیمانخان میدهد که از نقشهای آن استفاده کنند.
“جهانه بیبی” با سلیقۀ خود، حاشیه و زمینه لچکها را انتخاب میکند و با نقش میانی شال، دستور بافتِ یک تخته قالی میدهد که توسط زنان هنرمندی چون «اصلی» و «گلناز» بافته میشود و اولین آن را به نخست وزیر اهدا میکند.
از آن زمان این نقش به وزیر مخصوص (مخصوص وزیر) نام گرفته است.
حسین کمندلو، استاد رشته فرش دانشگاه هنر سمنان درباره این نقشه چنین عنوان میکند: «نظر من طرح فرش، کمتر شباهتی به نقش شال دارد و بیشتر یادآور قالیهای لچک و ترنجی موسوم به پرتغالی عصر صفوی است که به صورت عشایری و روستایی بافته شده است.»
باید گفت دستبافتههای عشایری طایفه کشکولی جزو منحصر بفردترین دستبافتههای این ایل است که از پشم دستریس و رنگرزی گیاهی و نقشههتی مخصوص این طایفه بافته میشد.
نویسنده: گردآفرید دهقانی