فرش تبریز

فرش دستبافت تبریز تنوع فراوانی دارد چه از دوره گذشته و چه طرح‌های چند دهه پیش و دهه حاضر. تاریخ نشان می‌ دهد تبریزی ها گذشته از اینکه طراحان و بافندگان چیره دستی هستند تجار خوبی هم بوده اند. آنها فرش های فاخری تولید کرده اند که نمونه‌هایش در کاخ های سلطنتی اروپا و آمریکا خودنمایی می کند.

گذشته از فرش های فاخر، تبریزی ها فرش هایی را تولید می کنند که بین مردمان فنلاند و ایسلند و دانمارک و ژاپن به خاطر پرز بلند و نرمش محبوب است. این فرش های لاکی رنگ، زمستان سرد شمال اروپا را برای مردمان این منطقه دلپذیر می کند.

برای آشنایی بیشتر، ما درباره تاریخ و تنوع فرش آذربایجان که به اسم فرش تبریز مشهور است، می پردازیم.

سبک های دستبافته های تبریز

تبریز در میان کلیه مراکز قالیبافی دارای اعتبار بسزایی بوده و همگام با هرات در زمان جانشینان هلاکو مرکز مهم داد و ستد قالی بوده است. پس از انتقال پایتخت صفویان از هرات به تبریز، این شهر دومین مکتب هنری لقب گرفت و به دنبال آن با استقرار تعداد بیشماری از هنرمندان از هر صنف و هنری باعث شد تبریز به عنوان کانون هنر مورد توجه بسیاری قرار بگیرد و در این میان هنر فرشبافی نیز با استقرار نقاشان و طراحان مشهوری از جمله استاد رضا بهزاد و سلطان محمد دو چندان رشد یابد.

بافت قالیبافی آذربایجان که به تبریز مشهور است به ۳ دسته تقسیم‌بندی می‌شود، روستایی بافت، شهری بافت و عشایری بافت. قالی ‌های شهری ‌بافت آذربایجان بیشتر در مناطقی از جمله تبریز، اسکو، مرند، مراغه، خوی و ارومیه تولید می شوند. فرش‌ های روستایی بافت هم در روستاهایی همچون هریس، بخشایش، گراوان، مهربان، شربیان و اطراف شهرهای اردبیل، سراب، مشکین شهر و کلیبر که عمده قالی‌ های اصیل آنها از نظر طرح و رنگ و بافت در کنار قالی‌ های محلی و روستایی ایران که دارای نقوش ساده ‌تر و هندسی است قرار می‌ گیرند. اما فرش‌ های عشایری آذربایجان که در راس آنها می ‌توان فرش‌ عشایر شاهسون را نام برد.

رنگ و طرح در قالی های تبریز

مهمترین کانون عرضه فرش ‌های شهری ‌بافت آذربایجان، تبریز است. فرش های تبریز و سایر مراکزی که از آن پیروی می ‌کنند به گونه‌ای است که می ‌توان از هر طرح فرش زیبای ایران اثری در آن یافت به گونه ‌ای که بافندگان این منطقه بویژه در دوره معاصر هر طرح زیبایی را مورد استفاده قرار داده و با ترکیبی از رنگ‌ های مختلف، طرحی نو را در انداخته ‌اند. انواع طرح ‌های ماهی، لچک و ترنج، درختی، گلدانی، بته جقه ای، و ده‌ ها طرح دیگر مورد استفاده بافندگان امروزی تبریز و آذرشهر و مرند و خوی و … است. کاربرد رنگ‌ های صورتی، زرد، نارنجی، بنفش با شدت زیاد و آبی ‌هایی که حتی با آبی‌ زیبای قالی روستایی قدیم آذربایجان کمترین قرابتی دارد.

نقشه های تبریز

تبریز تنوع فرش زیادی دارد ولی چندین نقشه آن خواهان زیادی دارد. در ضمن فرش های تبریز بسته به شهری بافت یا روستایی بافت رجشمار متفاوتی دارند. رجشمار برخی فرش ها مانند فرش هریس ۲۵ تا ۳۵ رج است و فرش های شهری بافت تبریز از ۴۰ تا ۶۰ رج. بیشترین طرح هایی که از  تبریز در ایران و کشورهای دیگر خواهان زیادی دارد طرح ماهی و هریس است.

ما به تعدادی از نقشه های معروف تبریز (آذربایجان) اشاره می کنیم:

نقشه هریس: طرحی هندسی و لچک و ترنج دارد. رنگ غالب آن لاکی یا روناسی است با پرزی بلند و نرم.

نقشه ماهی: نقشه ای پر طرفدار است آن هم بخاطر ریزبافت بودنش و رنگ زمینه قهوه ای. این فرش هم نقشه لچک و ترنجی دارد و طرحش برای بسیاری جذاب است.

نقشه سالاری: این نقشه در گذشته نه چندان دور به دلیل رجشمار و کیفیت بالایی که داشت جزو نقشه های پر فروش و البته گرانبها بود. این نقشه جزو طراحی فوق العاده تبریزی هاست.

نقشه علیا: این نقشه نسبت به نقشه های دیگر کمی خلوت تر است و رنگ هایی که در آن بکار می رود آجری و پیازی و کرم و گردویی و … است.

نقشه نامی: این طرح جزو زیباترین نقشه های تبریز است که خود تبریزی ها به آن زیر خاکی می گویند. ویژگی دیگری که می توان برای طرح نامی عنوان کرد وجود تقارن در زمینه آن است. رنگبندی و نقوش به کار رفته در این فرش بسیار متنوع و جلوه ای بسیار زیبا به آن بخشیده است.

تبریزی ها نقشه های دیگری همچون خطیبی، نوین، آذرشهر و … دارند که جزو محبوب‌ترین نقشه ها هستند.

قیمت فرش تبریز

برای خرید فرش دستبافت تبریز باید ابتدا بدانید چه نوع سبکی از فرش تبریز با دکوراسیون خانه تان جور می آید، شما بسته به این نکته می توانید نقشه شهری یا روستایی، روشن یا تیره انتخاب کنید.

فرش های آذربایجان بر اساس همین مولفه ها قیمت های متفاوتی دارند. به عنوان مثال هر متر مربع فرش هریس ۳۰ رجی تا پایان آذرماه سال ۱۴۰۲ قیمتی حدود ۹ تا ۱۳ میلیون تومان دارد یا فرش ۵۰ رج ماهی هر متر مربع آن قیمتی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون. اگر در بافت فرش ماهی ابریشم هم بکار رفته باشد قیمت آن بالاتر می رود ولی باید به این نکته مهم اشاره کرد قالی های تبریز و هریس جزو مقاوم ترین فرش های آذربایجان هستند و عمر طولانی دارند.