پایانه تخصصی فرش از ادعا تا واقعیت
هفته گذشته خبری منتشر شد که نخستین پایانه تخصصی فرش دستبافت در استان زنجان با هدف صادرات و رقابت در بازار جهانی افتتاح شد.
فرح‌ناز رافع در مراسم افتتاح این پایانه عنوان کرده است که بحث صادرات و توسعه بازارهای جهانی تکمیل‌کننده زنجیره تولید فرش دستباف است و با توجه به اینکه زیرساخت‌های صادراتی در کشور وجود ندارد، باید یکسری خدمات صادراتی داشته باشیم و از آنجایی که در حوزه فرش، پایانه تخصصی نداشتیم، برنامه‌ریزی‌ها برای راه‌اندازی این پایانه انجام شد که بتوان با این پایانه صادرات فرش را در بازارهای جهانی توسعه داد و در بحث رقابت جهانی سهم بسزایی را در بازارهای جهانی به دست آورد.
وی در ادامه مصاحبه‌اش مدعی شده است: « پایانه صادراتی زنجان به‌عنوان پایلوت ایجاد شده و یکی از کارهایی که انجام می‌شود، برگزاری رویدادهایی در راستای آموزش و فراگیری مدیریت فروش، شناسایی بازارهای هدف و ایجاد دفاتر در این بازارها، ورود تجار خارجی، برگزاری نمایشگاه مجازی به نام IRAN YES که به ۶۰۰ بازرگان خارجی متصل و هدف آن خرید کالاهای ایرانی و نه گفتن به تحریم‌هاست، از اهداف این پایانه صادراتی است.»
فرح‌ناز رافع مدعی ایجاد این پایانه است اما اگر عقبگردی به گذشته داشته باشیم متوجه خواهیم شد که این طرح در سال ۱۳۸۵ از سوی خانم فروغ اسماعیلی که پیشتر یکی از معاونین مرکز ملی فرش بوده و پیش از آن هم در سازمان صمت استان تهران فعالیت داشته در سفر استانی رییس جمهور سابق به شهرهای استان تهران مطرح و مورد پذیرش قرار گرفته بود.
در این طرح عنوان شده بود که پایانه تخصصی فرش در شهر جدید پرند و در کنار آن هم شهرکی برای تولید فرش راه‌اندازی شود که این طرح به دلایل مختلف در طول این سال‌ها و به بهانه‌های نبود بودجه و تغییر دولت اجرایی نشد.
پس از تماس با خانم فروغ اسماعیلی وی در تشریح این موضوع به ما گفت: «پایانه صادراتی فرش ایده من بود و سال ۸۵ در سفر استانی دکتر احمدی‌نژاد به استان تهران ۳ طرح درباره فرش دادم که مصوب شد و مصوبه کار مرکز ملی فرش نیست و کار صنعت و معدن استان تهران است و طرحش آن زمان نوشته شده. چند مدت پیش از مرکز ملی فرش با من تماس گرفتند و طرح را از من خواستند که بنده دسترسی به طرح نداشتم که در اختیارشان بگذارم.»
وی در واکنش به خبر راه‌اندازی پایانه تخصصی فرش دستبافت در زنجان می‌گوید: «این پایانه قرار بود در شهر جدید پرند و نزدیک فرودگاه بین المللی باشد نمی دانم چطور این طرح با چه صلاحدیدی سر از زنجان درآورده است!
سال ۸۵ من کارمند سازمان صمت (بازرگانی سابق) بودم و نمی‌توانستم طرح توجیهی را خودم بنویسم. قرارداری بستیم با شرکت «اوان پویا» شرکتی که برج بین المللی تهران را ساخته. آنها طرح توجیهی را با اطلاعاتی که در اختیارشان گذاشتم نوشتند و طرح را به ما برگرداندند. پایانه صادراتی دستورالعملی در سازمان توسعه و تجارت دارد که مطمئن هستم این طرح در این پایانه هیچکدام رعایت نشده است.»
سئوال دیگری که مطرح می‌شود این است که چطور پایانه‌ای به این سرعت در شهر زنجان برای صادرات فرش راه‌اندازی شده است؟ یافتن پاسخ آن آنچنان هم پیچیده نیست چراکه این پایانه در دل مجتمع نمایشگاهی کاسپین زنجان قرار دارد که سال‌های سال در تعطیلی بسر میبرد. بطور دقیق می‌توان گفت سازه آن از سال‌ها قبل وجود داشته و حالا بنری روی ورودی آن زده‌اند به اسم «پایانه تخصصی فرش دستبافت».
در حالی خبر راه‌اندازی پایانه تخصصی فرش منتشر شده است که تصاویر و بازدید خبرنگار ما از این پایانه گویای این واقعیت است که اتفاق خاصی در این حوزه نیفتاده است!
بازدید از سایت «ایران یس» که متعلق به بخش خصوصی و عاملیت این پایانه است نشان می‌دهد فعلا نه خبری از نمایشگاه مجازی است نه حضور بازرگانان و تجار داخلی و خارجی!
مهندس ناصر فغفوری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت در گفت و گوی ما درباره هدف از راه‌اندازی این پایانه تخصصی فرش چنین می‌گوید: « هدف از راه‌اندازی این پایانه، صادرات و تامین مواد اولیه مرغوب حداقل در طی ۶ ماه فعالیت است.»
وی در ادامه می‌افزاید: «این پایانه بعد از گرفتن مجوز که بر اساس امکاناتی همچون داشتن دفاتر خارج از کشور، طراحی سایت و … است برای انجام عملیات و برنامه‌هایی که سازمان توسعه تجارت و مرکز ملی فرش داد‌ه‌اند مهلت ۶ ماهه دارد. باید بگویم کار این پایانه بیشتر در بستر تجارت الکترونیک است.»
وی در پاسخ به این سئوال که در وضعیت شیوع کرونا و تحریم فرش دستبافت ایران از سوی آمریکا، متصدیان این پایانه چه روشی را برای پیشبرد اهداف خود در نظر گرفته‌اند، عنوان می‌کند: «ما امیدواریم که اتفاقات خوبی در این حوزه بیفتد ولی از طرفی هم اگر بخش خصوصی نتواند ظرف مدت ۶ ماه تعهدات خود را اجرایی کند در واقع خودشان ضرر می‌کنند.»
اما تماس‌های مکرر بادکتر مفیدی، مدیرعامل شرکت بین‌المللی کاسپین زنجان و این پایانه تخصصی فرش باعدم پاسخگویی وی روبرو شد. تماس با معاونان ایشان هم به در بسته خورد تا بررسی فعالیت این پایانه و سایت وابسته به آن به نام «ایران یس» در هاله‌ای از ابهام بماند؛ سایتی که رییس مرکز ملی فرش ایران با نامه‌نگاری به برخی از روسای سازمان صمت استان‌ها پیشنهاد داده است که این سایت و غرفه‌های مجازی آن را به تجار سرشناس استان خود معرفی کنند.
در این نامه که در تاریخ دوم مهرماه ۹۹ و به شماره ۱۶۲۱۷۷/۶۰ تنظیم شده است نوشته شده: «پایانه صادراتی تخصصی فرش دستبافت زنجان با هدف هم‌افزایی، توانمندسازی و همکاری بخش خصوصی و ذینفعان زنجیره تامین در راستای تسهیل و کاهش هزینه های پنهان فرآیند پایانی صارات فرش شمالغرب کشور افتتاح خواهد شد.»
اما جالب توجه است که برای هیچیک از استان‌های شمالغرب کشور از جمله آذربایجان‌های شرقی و غربی، کردستان، همدان و حتی قزوین و کرمانشاه نامه‌ای ارسال نشده است!
اگر این پایانه تخصصی صادرات فرش به عنوان کرویدور صادراتی فرش دستبافت شمالغرب کشور راه‌اندازی شده پس چرا به آنها اطلاعی داده نشده است؟
برسیم به ابهام دیگر؛ فرح‌ناز رافع مدعی شده است با توجه به اینکه زیرساخت‌های صادراتی در کشور وجود ندارد تصمیم به راه‌اندازی این پایانه گرفته شده است که افتتاح پایانه‌ای در چنین استانی که حتی به فرودگاه بین‌المللی مجهز نیست موجب ابهام فعالان حوزه فرش شده است.
رییس مرکز ملی چطور انتظار دارند با توجه به اینکه کشور درگیر شیوع کرونا و از سویی مورد اعمال شدیدترین تحریم‌های ظالمانه آمریکاست بتواند صادراتی که به ۷۰ میلیون دلار رسیده را با چنین اقدامات عجیبی افزایش بدهند؟
از طرفی وقتی دعوتی از تجار مهمترین استان‌هایی که بخشی از تولید فرش را برعهده دارند، صورت نمی‌گیرد پس چطور می‌توان انتظار صادرات از سوی این پایانه مجهول الهویه را داشت؟
چندی پیش رییس گمرک استان زنجان در نشست خبری عنوان کرده بود استان زنجان صادرکننده فعال در حوزه فرش ندارد و به احتمال بسیار، رییس مرکز ملی از این موضوع بی خبر بوده که مجوز چنین پایانه‌ای که در حال حاضر فعالیتی ندارد، داده است.
راه‌اندازی عجولانه پایانه صادراتی تخصصی فرش دستبافت در زنجان بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های لازم، مشورت با تجار و اتحادیه‌های فرش استان‌ها شاید از همان طرح‌هایی باشد که مثل طرح‌های دولت‌های پیشین فقط یک اسم باشد بدون هیچ فعالیت و نتیجه‌ای.
در گزارش بعدی نظر برخی از فعالان فرش را درباره راه‌اندازی پایانه تخصصی فرش که در فعالیت آن ابهام وجود دارد، را از نظرتان خواهیم گذراند.
