چه تابلو فرشی دوست دارید
چه میزان با تابلو فرش دست بافت آشنایی دارید؟ دستبافته‌ای که چند دهه‌ای است نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر، طرفداران بسیاری دارد. تابلو فرش ها که در گذشته از تنوع آنچنانی برخوردار نبود، اکنون با نقشه‌های بسیار و تعداد رنگ بین ۱۲ تا ۲۵۶ طیف رنگی و با ریزترین گره‌ها بافته می‌شوند.
تابلوفرش در گذشته
آنهایی که اطلاعات زیادی از تابلو فرش ندارند، تصورشان این است که این هنر طی چند دهه گذشته پای به عرصه وجود گذاشته ولی باید گفت اینچنین نیست و تابلوفرشبافی، سابقه‌ای چند سده‌ای دارد.
نفوذ تصاویر انسانی، حیوانی و گیاهان بر روی دستبافته‌های گره‌دار همچون فرش، کندتر از سایر هنرها بوده زیرا قالی از ایام گذشته بخصوص پس از ورود اسلام به ایران اساسا محصولی است که برای استفاده روزمره در خانه و هم برای عبادت بر روی آن در مساجد مورد استفاده قرار می‌گرفت، با این حال نخستین نشانه‌های موضوعات تصویری در قرون ۱۰ و ۱۱ هجری قمری بر روی برخی از قالی‌ها بوجود آمد.
ابعاد و تصاویر روی قالیچه های تصویری که اکنون، ما آن را تابلوفرش می‌نامیم در گذشته کوچک بوده و کاربردی در حد گل و بته و دیگر نقوش را داشت و موضوع آنها معمولا تصاویر پرندگان و جانوران و صحنه‌هایی از شکار و بزم شاهان و شاهزادگان بود.
قالیچه های تصویری یا همان تابلو فرش معمولا برای افراد مهم بافته و هدیه داده می‌شد و روی دیوار خانه یا چادر جای می‌گرفت. در گذشته در بسیاری از جشن‌های عروسی یا مناسبتی، آویختن قالیچه‌های تصویری یا حتی فرش رایج بود. در حال حاضر در برخی از کشورها قالیچه‌‌ها را به عنوان یک هنر دست و هنری ذهنی‌بافت از دیوار می‌آویزند.
باید گفت قالیچه های تصویری میان عشایر و روستاییان معمولا از سوی بافنده‌هایی بافته می‌شد که تبحر زیادی داشتند، زیرا با توجه به نبود نقشه، تصاویر را بصورت ذهنی و با استفاده از تناسبات و رنگ‌های مورد نظر، روی دار، گره می‌زدند. «کنت دو رششوار» از سیاحان بنام اروپایی در کتاب خاطرات سفر خود به ایران و با دیدن تابلو فرش‌های دستبافت چنین نوشته است: «نقاشی‌هایی که ایرانیان تولید می‌کنند، موی را بر تن آدمی راست می‌کند.»
تابلو فرش در مسیر تحول
در دهه ۶۰ شمسی، تابلو فرش‌بافی همچنان گذشته در قالب طرح‌‌هایی محدود بود ولی با بافته شدن برخی از آیات قرآن یا سوره‌های کوچک یا طرح معروف «۵ قل» که پنج سوره کوچک قرآن با شروع کلمه قل است، بازار تابلوفرش‌های مذهبی رونق زیادی گرفت و با گذشت ۳ دهه این طرح‌ها همچنان طرفداران زیادی دارد.
در ادامه مسیر تحول در تابلوفرشبافی شاهد بالا رفتن رجشمار تابلوها از ۴۰ تا ۹۰ رج هستیم و اگر تابلوهایی که با نخ ابریشم بافته می‌شوند را فاکتور بگیریم، شاهد تحول دیگری در زمینه رنگرزی و ارتقا رنگ‌ها از ۱۲ به ۲۵۶ طیف رنگی خواهیم بود. طراحان تابلو فرش برای جذب مشتریان از نقاشی‌های معروف نقاشان معاصر و معروف اروپایی، کارت‌پستا‌ل‌ها، چهره افراد سرشناس و هر تصویر جذابی که قابلیت نقشه شدن داشتند، بهره بردند و البته این سنت‌شکنی نتیجه موفقی را در پی داشت.
تابلو فرش‌های معروف
در طول چند سال گذشته بافت نقاشی‌های تراز اول و معروف دنیا از سوی بافندگان سردرود تبریز که سرآمد بافندگان در سراسر ایران هستند، باب شده است. یکی از طرح‌های پرطرفدار، تابلوی «تاراس بولبا» است که در موزه نیکلای گوگول بوده و سالانه بازدیدکنندگان زیادی دارد. از دیگر تابلوهای بافته شده هم می توان به تابلوی «نگهبان شب» اثر رامبرت، تابلوی قایقرانان ولگا اثر رپین، تابلوی تاجگذاری ناپلئون، عروسی شاهزاده اثر ماکوفسکی، تابلوی آخرین منجی اثر داوینچی و فستیوال دختر دریا اثر ماکوفسکی اشاره کرد. مطمئنا کسانی هستند که بخواهند تابلو فرش های معروف را با اندازه اصلی و بدون هیچ تفاوتی حتی در حد یک سر سوزن در کلکسیون خود داشته باشند.
