مقصر رکود فرش ما هستیم
بازار فرش دستباف ایران هیچگاه و هرگز در رکود فرو نخواهد رفت، این ما هستیم که باعث رکود فرش دستباف شده‌ایم. با قاطعیت میتوان گفت که در برهه‌ای اشتباهاتی را انجام داده‌ایم که امروز بهای آن را می‌پردازیم.
برخی نهادها و برخی کارفرمایان با استفاده از نقشه‌هایی که هیچ اصالت و ارتباطی نسبت به منطقه بافت شدهندارند و از طرفی تولیدات انبوه تابلوفرش که جلوه‌ای صنعتی گرفته و ذهنیت غلطی فرشبافی کشور را تحت تاثیر قرارداده است.
باید گفت ارزش فرش‌های روستایی زیر نفوذ ویران کننده فرش‌های شهری از یاد رفته است.
رنگرزان عزیزی که بسیار حرفه‌ای و با سابقه استفاده از رنگ‌های طبیعی را دارند و این سنت گرانمایه را زیر نفوذگسترش رنگ‌های شیمیایی از دست داده‌اند، گسترش طرح‌های تکراری و کپی شده و محدودیت طرح و رنگ‌های نهچندان جذاب بخشی از مشکلات جامعه فرش است.
از زمان اولین عملکرد مسئولان بر اعتبار فرش ایران از طریق استفاده رنگ‌های کم ارزش و بی‌ثبات اتیلینی حدود ۹۰سال گذشته، از زمان هشدارهای سیسیل ادواردز در کتاب قالی ایران در مورد استفاده از گره‌های غیر مجاز وپشم‌های نامرغوب نزدیک به ۶۰ سال و از نقشه‌های چاپی با پیدایش کامپیوتر و ربات‌های بافنده حدود ۴۱ سالگذشته است.
با این همه کاملا هویداست تفکرات کسانی که با آگاهی و با دلایلی پوچ، سنتی و کهنه بودن فرش دل به نابودی اینحرفه هنر و صنعت بسته‌اند و گاه و بیگاه سخنرانی‌ها، اظهار نظرات و مقایسات بی‌منطق آنان را می‌بینیم ومی‌شنویم.
و دوم کسانی که از سر ناآگاه بودن درباره فرش هیچ نمی‌دانند و نمی‌توانند بپذیرند کسانی هستند که این حرفه رامی‌شناسند یا نمی‌دانند در این حرفه رشته‌های زیادی وجود دارد و آنان از آن بی‌خبرند و نظرات اشتباه و ناقص رابیان می‌کند.
به هر روی، مسئولان و افراد برجسته فرش باید بپذیرند طی این سال‌ها اشتباه کرده‌اند و مسیر را اشتباه رفته‌اند وباید برای کمک به جامعه فرش راه درست را انتخاب کنند؛ باید برگردند و از ریشه این کار را اصلاح و درست کنند.
از الیاف پشم و گوسفند و نوع پشم‌چینی گوسفندان تحقیق و پژوهش کنند. تفکیک و پرورش نژادهای برتر گوسفندانبرای پشم با کیفیت؛ تحقیقات و آزمایش‌های مختلف و درست بر روحیات گوسفندان و تاثیر آن بر کیفیت الیاف و پشم(حال چه برخورد خشن دامداران و افراد پشم‌چین با گوسفند! و چه هنگام پشم چیدن به روش سنتی زخم‌هایی بین ۳تا ۸ سانت بر پوست گوسفند ایجاد می‌شود که باعث ترس و وحشت در گوسفند خواهد شد و این کار باعث تغییرشکل سلول‌ها و از بین رفتن نیمی از پروتئین و کیفیت پشم خواهد شد که این تغییرات به همین نسبت بر کیفیت فرشدستباف تاثیر خواهد می‌گذارد.
باید مناطق جغرافیایی مناسبی را برای پرورش گوسفندان مشخص کرد، چه بسا که در فصول مختلف سال جابجاییگوسفندان در مناطق خوش آب و هوای کشور انجام شود، احداث ایستگاه‌های پشم‌چینی مشخص در نواحی کهدامداری گسترده‌ای دارند و همچنین در مسیر کوچ عشایر عزیز و با دستگاه‌های روز پشم‌چینی آموزش داده شود.
در بخش رنگرزی چون کشورمان چهارفصل هست به راحتی میتوان گیاهان رنگزا را مشخص کرد و پرورش داد. اساتید عزیز رنگرزی و بزرگان سنتی کار تجربیات علم و اندیشه و روش‌های کار خود را بیان کنند و از گنجینه علماین بزرگان در بخش رنگرزی استفاده شود؛ استفاده از روش رنگرزی سخت و بسیار دشوار است اما به وسعت یکتاریخ گرانبها و جاوید خواهد بود.
شهرت جهانی و اصالت فرش ایران همواره مدیون طرح و نقشه اصیل و عالی و رنگ آمیزی و دقت در بافت آن است. بدون شک این شکوه و معروفیت فرش دستباف زمانی پابرجا خواهد ماند که فرش ایران بتواند این ویژیگی‌ها را حفظکند.
بنابراین رکود، زنده ماندن یا از بین رفتن این هنر و صنعت بستگی کامل به استفاده مواد اولیه مرغوب و با کیفیتدارد. روش رنگرزی، بافت و نوع نقشه و رن آمیزی آن؛ از این روی بَد یا ناقص بافتن فرش به منظور پایین آوردن قیمتآن خطای بزرگی است. فرش دستباف خوب همیشه گران بوده و خواهد بود و اینکه به مرور و گذر زمان و کهنه شدنهرچه بیشتر فرش بر مرغوبیت آن می‌افزاید.
سعی کنیم تاریخی جدید را در فرش رقم بزنیم و تمام تلاش و کوشش‌مان را انجام دهیم تا این ارزش مفید و فرهنگملی پا برجا بماند و همواره در اوج شکوه خود بماند .
هیچگاه فریب تکنولوژی در صنعت فرش را نخوریم و همواره اصالت و سنت را در تمام بخش‌های فرش حفظ کنیم؛نگذاریم که حتی بازار گرم فرش، دشمن خود شود؛ اشتباهی که در برهه‌ای از تاریخ فرش دستباف ایران اتفاق افتادو در اروپا و آمریکا صنایع فرش ماشینی با سرعت سرسام‌آوری توسعه می‌یافت و در ایران گروهی غافل و نادان بهفکر افتادند که کار را زودتر و سریع تر به پایان برسانند تا هر چه ممکن است بیشتر سود ببرند.
حسین جهان‌تیغ، کارشناس حوزه فرش دستبافت
