با میناکاری صابئین مندایی آشنا شوید

از میناکاری روی طلای چه می‌دانید؟ هنری زیبا و چشم‌نواز و البته خاص زرگران صابین مندایی خوزستان. میناکاری منداییان ده‌هاست که به یکی از جاذبه‌های گردشگری و اقتصادی اهواز تبدیل شده است.

اگر گذرتان به بازار سرپوشیده اهواز بیفتد زرگرانی را می‌بینید یکدست سپیدپوش که در مغازه‌های طلافروشی سرگرم ساخت سفارشاتی هستند که به آنها «میناکاری صبّی» گفته می‌شود. حالا چرا به این سبک میناکاری صبی گفته می‌شود، دلیلش این است که قوم صابئین مندایی از  پیروان حضرت یحیی در استان خوزستان زندگی می‌کنند و تنها سازندگان مینا از جنس فلز هستند و برندی نام آشنا در صنعت طلا و جواهر.

قدمت هنر میناکاری منداییان با توجه به ظروف بر جای مانده از قرون گذشته دستکم هزار سال تخمین زده می‌شود. مینا کاری بر روی فلزات ابتدا بر روی فلزات کم‌ارزش‌تر و البته کاربردی بوده و به مرور و با توجه به پیشرفت صنعتگران این قوم بر نقره و طلا وارد شده است.

صنعتگران مندایی با زبردستی و هنرمندی تمام نقوشی همچون نخل، بلم، شتر، گل و … را بر روی گوشواره و گردنبند و النگو و انگشتر با استفاده از مینا خلق می‌کنند و همه مراحل از تهیه تا ساخت و پایان سفارش کاملا به روش سنتی است و بدون استفاده از دستگاه است.

شتر، نخل، بلم، قایق و کشتی، طاق کسری، پل سفید اهواز، شیر سنگی بابل مینای صبی را مزین می کنند. شتر نماد اعتدال و میانه روی است. نخل، مادر تمام روییدنی ها و نشانه پایداری و استواری در سرزمین گرم خوزستان است، آهوی مینای صبی نشان عارفی است گرفتار دنیا و مشتاق مطلوب. دروازه ایشتار، شیر سنگی بابل، پل هلالی اهواز، مناره سامرای عراق و دیگر اشکال روی این مینا کار می شوند.

هوشنگ چحیلی، رییس مجمع میناکاران صابئین مندایی درباره این هنر- صنعت به ما می‌گوید: «نمادها و نقش‌هایی که روی طلاهای ۲۲ عیار کار می‌کنیم همگی الهام گرفته از محیط پیرامونی ما بوده از جمله رودخانه کارون، نخل، شتر، پرندگان و … که سالیان سال است این نقش‌ها همچنان مشتری‌های خود را دارد.

هم‌کیشان من در شوش و شوشتر نقش‌هایی از چغازنبیل و حتی طاق کسری را بر روی دست‌سازه‌‌های قدیمی دیده‌‌اند و بنابر سنت گذشته همچنان این نقش‌ها را روی طلا و نقره حک می‌کنند.

اما درباره میناکاری خاص منداییان هم باید بگویم جنس این مینا شیشه نیست بلکه فلزی است از ترکیب طلا، نقره، مس و گوگرد و منحصر به منداییان است و در کشورهای دیگر هم شناخته شده‌ است و باید گفت برند منداییان و شهر اهواز است.»

به گفته هوشنگ چحیلی میناکاری بر روی طلا  گذشته از اینکه در ایران طرفداران زیادی دارد در کشور هایی همچون کویت و عراق و استرالیا و بخصوص لهستان مشتری‌ها خاص خود را دارد.

باید گفت صنعتگران مندایی، میناکاری  را روی طلای با عیار۲۲ انجام می‌دهند چراکه طلای با عیار ۱۸ به گفته آنها خشک است و میناکاری روی آن با کیفیت نمی‌شود و از طرفی طلای با عیار ۲۴ هم بسیار نرم است و احتمال ترکیب مینا و طلا وجود دارد بنابراین بهترین عیار برای میناکاری طلای ۲۲ عیار است.

اگر گذرتان به اهواز افتاد حتما سری به زرگری‌های منداییان بزنید چراکه با طلاهای زرد با میناهای زیبایی روبه‌رو می‌شوید که نمونه‌اش را جای دیگری ندیده‌اید.