آموزش رنگرزی خانگی ۴
در بخش پایانی آموزش رنگرزی خانگی علیرضا نوروزی، کارشناس این حوزه به نحوه رنگرزی نخ ابریشم و نحوه شستشوی خامه‌ها خواهد پرداخت.
حتما شنیده‌اید که رنگ‌های لولینگ ازنظر ثبات بدنام هستند اما اگه مراحل گفته شده درست انجام شوند نه تنها مشکلی ندارند بلکه می‌توانند ثبات نوری و بخصوص شستشوی کاملا قابل قبولی داشته باشند و کیفیت خوبی را درکنار درخشندگی و زیبایی خاصی که رنگ‌های اسیدی دارند برای شما به ارمغان بیاورند. سوال اینجاست که این نمودار چقدر برای ابریشم کاربرد دارد؟
پاسخ این است تا حدود زیادی استفاده از این رنگ‌ها روی ابریشم هم به همین شکل است با دو تفاوت؛ درمورد ابریشم میزان ph را کمی بالاتر یعنی حدود ۴ یا ۴/۵ درنظر گرفت و دومین تفاوت که اهمیت بسیار زیادی دارد این است که ابریشم به هیچ وجه نباید به دمای جوش برسد چون رنگش کدر می‌شود و درخشندگی خود را از دست می‌دهد.
بهترین دما برای رنگرزی ابریشم ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتیگراد است و هرگز نباید دمای دیگ شما از ۸۵ درجه بالاتر برود.
با این حساب مراحل رنگرزی ابریشم را مطابق پشم اجرا می‌کنیم با این تفاوت که بعد از اینکه کلا‌ف‌مان را وارد دیگ کردیم و به مرحله افزایش تدریجی دما رسیدیم این مرحله را هم مطابق پشم اجرا می‌کنیم تا به دمای حداکثر ۸۰ درجه برسیم توی این دما دمگذاری رو انجام می‌دهیم.
در دمگذاری می‌توانیم زیر دیگ را خاموش کنیم و دما را مرتب چک کنیم. وقتی به حدود ۷۰ یا ۷۵ درجه رسید دوباره با شعله خیلی کم روشن کنیم و مراقب باشیم از ۸۰ درجه بالاتر نرود یا اینکه اگه شعله آنقدر کم است که دما را بالاتر از ۸۰ نمی‌رود آن را تنظیم می‌کنیم.
نکته دیگر که لازم است اشاره کنم،گاهی ممکن است برای بدست آوردن رنگ‌های تیره بخواهید هنگام رنگرزی به دیگ، رنگ اضافه کنید اینکار باید در مرحله دمگذاری که فام نهایی تا حدود زیادی مشخص شده انجام شود و به این ترتیب که کمی بعد از شروع دمگذاری درصورت لزوم کلاف را خارج کنید و رنگی که قبلا توی آب داغ کاملا حل شده به دیگ اضافه کنید و خیلی خوب هم بزنید تا کامل توی دیگ پخش شود. بعد دوباره کلاف را وارد کنید، خوب به هم بزنید و دمگذاری را ادامه بدهید.
البته شخصا اینکار را توصیه نمی‌کنم و ترجیح می‌دهم از اول محاسبات درست انجام شوند که دیگر نیازی به اینکار نباشد اما اگر انجام شد حتما باید دقت کنید رنگ کاملا حل و یکنواخت شود وگرنه بعد از رنگرزی می‌تواند باعث شود که نخ رنگ بد و چله‌هارا رنگی کند که خیلی اتفاق ناخوشایندی است بخصوص باعث پخش شدن رنگ در زمان شستشوی فرش می‌شود.
پیش از رنگ سازی و طیف سازی باید خامه‌ها پیش از رنگرزی شسته شوند. بطور کلی بهترین نخ برای رنگرزی نخ خام و سفیدگری نشده است هرچند گاهی ممکن است برای رسیدن به فامی خاص لازم باشد از نخ سفیدگری شده استفاده کرد یا حتی به فراخور نیاز لازم شود از نخی که قبلا رنگرزی شده استفاده کنیم.
در تابلوفرش از نخ مرینوس یا ابریشم استفاده می‌شود که به نسبت، تمیزتر از پشم هستند اما آنها هم قبل از رنگرزی به شستشوی دقیق نیاز دارند و هرگونه چربی یا آلودگی می‌تواند تاثیر نامطلوبی بر روی کیفیت رنگرزی بگذارد.
بهترین و معمول‌ترین ماده برای شستشوی خامه‌ها صابون «مول» است که از فروشگاه‌های لوازم آزمایشگاهی یا شیمیایی می‌توانید تهیه کنید.
برای کسب بهترین نتیجه می‌توانید در یک تشت مقداری مایع را با مقداری آب گرم حل کنید و کلاف‌ها را داخل آن خوب شسته و آبگیری کنید. این روش برای مرینوس یا پشم‌های نسبتا تمیز کافی است اما همانطور که حتما شنیده‌اید نوعی پشم در بازار وجود دارد که به اسم پشم یا خامه «گازوییلی» معروف است. این پشم‌ها در زمان ریسندگی بجای روغن مخصوص ریسندگی از گازوییل به دلیل قیمت ارزان‌تر استفاده می‌کنند.
این نوع پشم بسیار آلوده و چرب است جوری که وقتی توی آب جوشانده شود کاملا آب را چرب می‌کند این مساله باعث افت شدید رنگ‌پذیری پشم و تاثیر به شدت نامطلوب روی نتیجه نهایی رنگرزی می‌شود بنابراین باید قبل شروع فرآیند رنگرزی کاملا شسته و تمیز شوند.
روش یاد شده برای این نوع خامه اصلا موثر نیست بلکه برای این نوع خامه لازم است شستشو بیشتر از یک بار و با میزان مایع یا صابون مول بیشتری انجام شود و حتی گاهی ممکن است لازم شود به همراه مایع یا صابون توی دیگ جوشانده و بعد هم خوب آبکشی شود.
یه نکته را باید یادآوری کنم که در همه مراحل شستشو باید از حرکاتی مثل چنگ زدن و حرکات سایشی خودداری شود چون باعث تخریب فلس‌های سطح پشم و درنتیجه نمدی شدن آن می‌شود که علاوه بر ظاهر نازیبا و سخت کردن استفاده موقع بافت می‌شود بلکه بر کیفیت و دوام اون تا حد زیادی اثر نامطلوب دارد.
همچنین برای خشک شدن باید کلاف‌ها را در محل مناسب بطور صاف و مرتب آویزان کنید تا تارهای نخ در بهترین و صاف‌ترین حالت قرار بگیرند.
