خدابنده با بالاترین آمار تولید فرش در زنجان
آمارها می‌گوید بیشترین آمار تولید فرش و دار بافندگی در استان زنجان متعلق به شهر خدابنده است. این منطقه با ۵ هزار و ۴۰۰ دار قالی رکورددار تولید فرش در زنجان است.
پیش از اینکه سر و کله کرونا پیدا شود تحریم‌ها در حال زدن تیشه به ریشه صادرات فرش دستبافت ایرانی بود و حالا وضعیت نسبت به سال گذشته امیدوارکننده نیست اما زنان و مردان قالیباف همچنان رج به رج زیبایی‌هایی می‌آفرینند که هر بیینده را محو تماشای خود می‌کند.
فرش‌های قولتوق، طارم، بیجار، افشار، ماهی درهم، ریزماهی و … از معروفترین و سرشناس‌ترین فرش‌های استان زنجان است که هر گاه تقاضای داخلی و خارجی افزایش می‌باید تولید هم به همان اندازه رشد می‌کند و اکنون در مسیر سراشیبی تولید قرار گرفته است.
چندی پیش فغفوری، رییس سازمان صنعت و معدن و تجارت استان زنجان از فعالیت نزدیک به ۶۰ هزار قالیباف در این استان خبر داده بود. به گفته وی بخش قره‌پشتلو، انگوران، افشار و ایجرود از مراکز تولید عمده فرش در این استان هستند و بیشترین دار قالی و بافنده هم متعلف به شهرستان خدابنده است.
رضا جعفری یکی از فعالان حوزه فرش در زنجان درباره نقوش و مشکلات تولید و صادرات به گلچه می‌گوید: «فرش مناطق مختلف زنجان همچون فرش‌های سایر نقاط کشور همچون تبریز و اصفهان و نایین و اردکان و قم و شیراز و مشهد و … بسیار معروف و سرشناس است و البته صاحب سبک خاص خود. نقشه‌های افشار و بیجار و قولتوق هم که جزو فرش‌های طراز اول این استان و کشور هستند.
ما تا پیش از تحریم‌ها از نظر برپا کردن دار قالی و بافت و تقاضاها هیچ مشکلی نداشتیم و در واقع شاهد رونق بازار فرش بودیم ولی در طول این ۲ سال با چالش‌های مختلفی روبرو هستیم. یکی از مشکلات ما تثبیت نشدن نرخ ارز است که بر قیمت‌های مواد اولیه داخلی هم تاثیرگذار است. به عنوان مثال اگر پشم را کیلویی ۳۰ هزار تومان می‌خریدم هر ماه شاهد افزایش آن هستیم. با افزایش قیمت پشم، قیمت رنگرزی، چله‌کشی، پرداخت و حتی اجرت بافنده، قیمت تمام شده بالا و بالا می‌رود.
مشکل اصلی که باعث شده تعدادی از بافنده‌ها قید کارشان را بزنند تحریم‌هاست و از طرفی مشکلات اقتصادی مردم که در توان‌شان نیست فرش بخرند. دولت باید در این حوزه وارد شود و با پرداخت تسهیلات ارزانقیمت این امکان را به خریداران بدهد که فرش دستبافت ایرانی را در خانه‌هایشان پهن کنند.
یکی دیگر از مشکلات دیگرمان هم بیمه قالیبافان است. برخی از قالیبافان ما به دلیل اینکه بیمه نیستند از این وضعیت ناامید شده‌اند. آنها یا کار نمی‌کنند یا اینکه به دنبال شغل دیگری هستند. این افراد سرمایه‌های هنر- صنعت فرش هستند و باید از تجریه‌شان استفاده کرد نه اینکه آنها را به چنته فراموشی سپرد.
بنظرم وجود برخی از سودجویان و دلالان هم در بالا رفتن قیمت تمام شده فرش تاثیر دارد و برگزاری نمایشگاه‌های موقت و در کنار آن نمایشگاه‌های ثابت فرش این امکان را می‌دهد که فرش همچنان در دور اقتصادی و فرهنگی و هنری باقی بمانده و به حاشیه رانده نشود.»
وی در پایان می‌افزاید: «منطقه خدابنده یکی از قطب‌های اصلی تولید فرش در استان زنجان است و امیدوارم دستکم مسئولان حوزه فرش بخصوص مرکز ملی فرش ایران به عنوان متولی نگاه ویژه‌ای به این منطقه و قالیبافانش داشته باشد و طوری نشود که این هنر-صنعت در این منطقه از جنب و جوش باز بایستد.»
