آشنایی با دستبافته های ایل نفر
از دستبافته های ایل نفر چه می دانید؟ ایلی که آن را از ایلات خمسه استان فارس به حساب می‌آورند و در فرشبافی و گلیمبافی هنرمندانی ممتاز هستند.
در همریختگی نظام ایلی و پراکنده شدن تیره‌های ایل نفر اسباب تشخیص ویژکی‌های بافندگی گروه‌های بافنده را در هم ریخته و از دسترس دور کرده است. جز آنجه به «دولخانی» شناخته شده دیگر دستبافته‌های این ایل، نفر مطلق خوانده می‌شود.
برای تشخیص و تفکیک این دستبافته‌ها علت‌ها و پدیده‌های دیگر را باید جست و در میان نهاد. این کار دیگر شدنی نیست. خاستگاه قومی و سنتی دستبافته‌ها به همراه زندگی بافندگان در هم ریخته، نظام طایفه‌ای نقش‌ها و اسلوب‌ها، گسسته گشته و نمونه‌های بایسته در دسترس نمانده است.
جز این در امکان نمی‌آید که به تبع متفرق شدن مردمان نفر در شمال و جنوب فارس، دستبافته‌های ایل نفر به دو گروه کلی و کما بیش متمایز تقشیم می‌شود.
گروه شمالی که تا اندازه‌ای زیر نفوذ و تاثیر نقش‌های لری و قشقایی و باصری است و گروه جنوبی که از مکتب قالیبافی ایلات عرب و سنت‌های لری متاثر است.
آنچه از گروه شمالی در دهستان‌های مشهد مرغاب، رامجرد و مرودشت بافته شده و آنچه از نفر جنوبی است در دهستان‌های درز و سایه‌بان و صحرای باغ لارستان. در حوزه شمال، تشخیص تیره‌های بافنده اصلا امکانپذیر نیست و در حوزه جنوب تنها ویژگی‌های بافته‌های دولخانی شناخته شده و چگونگی کارهای تیر لر نفر بر ما پوشیده مانده است.
همچنین است چگونگی دستبافته های گروه‌هایی که به ایل قشقایی پیوسته‌اند و آنهایی که در کنار باصری‌ها بافته شده است.
زنان نفر در قالیبافی و گلیمبافی دستی دارند و قالی- خورجین‌های کهن نفر شمالی از ممتازترین قالی- خورجین‌های فارس بشمار می‌آید. از بارزترین نقشمایه‌های خاص نفر ترنج مخصوص قالی- خورجین‌های نفر است با مرغان دم گره خورده خاص نقش میان ترنج چهار مرغ دولخانی و گلبوته‌های سه شاخه‌ای که گلی درشت و سه گوشه و پیکان‌سان بر تارک آن است.
طرح و نقش گلیم‌های نفر به سبک لری نزدیکتر از سبک قشقایی است و تمامی به طرح لچک – ترنج با ترنج‌هایی که چون ترنج‌های لری اضلاع پهن پلکانی دارد.
گلیمبافی در حوزه نفر شمالی متمرکز است و جنوبی‌ها گلیم ندارند. بر خلاف دیگر جاهای فارس، جانورنگاری در فرشبافی ایل نفر بسیار اندک است و تقریبا محدود به همان مرغ‌های چهارگانه‌ای که خاص نقش میان ترنج خورجینک‌های دولخانی است و مرغ‌های دم کره خورده که جز در ترنج قالی خورجین‌های نفر شمالی آنها را جای دیگر نمی‌توان یافت.
از دستبافته های ایل نفر دستبافته های گره بافته و گلیمی اندک است و کمیاب. این کمیابی نتیجه کمی تولید است که به ظاهر در ایل نفر پیوسته اختصاص به چند گره بافته انگشت‌شمار داشته و بیشتر هم به قالیچه و قالی- خورجین بافی محدود بوده است.
به رغم محدودیت دامنه فرشبافی، رنگ‌آمیزی بیشترین دستبافته های ایل نفر غنی و پربار است و بهره‌مند از شادابی و سر زندگی. همه دستبافته‌ه ای گره بافته نفر تمام پشم و دو پود است و بیشترین هم گره نامتقارن دارد.
