قالی مشهور ایتام ارمنی
از قالی های ایتام ارامنه که نمونه فاخری از آن در کاخ سفید نگهداری می‌شود چه اطلاعاتی دارید؟ قالی زیبا و ریزبافتی که به سی‌امین رییس جمهور امریکا برای قدردانی از حمایت وی از کودکان ارمنی هدیه داده شد.
بهتر است برای معرفی کردن این قالی ها و بویژه قالی خاصی که در انبار کاخ سفید نگهداری می‌شود از بافندگان کوچک آن که روزهای سختی را در قلمرو حکومت عثمانی سپری کرده بودند و چطور شد آنها برای همیشه در تاریخ ماندگار شدند به گذشته برگردیم.
عثمانی‌ها در سال ۱۹۱۵ و برای نسل‌کشی دست به قتل عام بی‌رحمانه ارامنه زدند. بر اساس منابع موجود چند صد هزار ارمنی کشته شدند و بسیاری از آنها برای فرار از مرگ به کشورهای دیگر گریختند. در این میان کودکانی که در این حادثه در کشور عثمانی آواره شده بودند با کمک الیزابت نجات و به منطقه‌ای به نام «غریز» و به یک یتیم‌خانه تازه تاسیس منتقل شدند.
پس از بهبودی جسمی و وضعیت روحی و روانی این کودکان، فردی به نام «کونتسلر» با راه‌اندازی کارگاه های قالیبافی و با بهره‌گیری از یک استاد چیره‌دست قالیابافی به نام «هووهانس ناسچیان» فضایی را برای آموزش و بکارگیری آنها در این کارگاه میسر کرد.
برخی از کودکان پس از آموزش در بخش رنگرزی، عده‌ای هم که استعداد بالقوه‌ای داشتند در بخش طراحی تحت آموزش قرار گرفتند و تعداد زیادی از کودکان نیز در کارگاهها به بافتن فرش مشغول شدند.
در طول چند سالی که این یتیم‌خانه فعالیت داشت بیش از ۴۰۰ کودک بی سرپرست، قالیبافی را بخوبی آموزش دیدند و موفق شدند فرش‌های زیبایی را خلق کنند. برخی از آنها هم‌اکنون در موزه های سرشناس دنیا در معرض نمایش قرار دارند. قالی هایی که این هنرمندان کوچک بافته‌اند معمولا از بافت ظریفی برخوردارند. طرح تعدادی از این فرش‌ها به گونه ای است که نقش حیوانات تخیلی باغ عدن به همراه گیاهان بر روی آن نقش بسته است.
قالی اهدایی کودکان ارمنی به رییس جمهور آمریکا
اما ماجرای قالی یتیمان ارمنی به کلوین کولیج، رییس جمهور وقت آمریکا چه بود؟ برای حمایت از این کودکان، کشور آمریکا به این کارگاهها، فرش‌هایی سفارش می‌داد. بسیاری از این فرش ها فروخته شد و برخی هم در موزه ها نگهداری می‌شود. اما مهمترین آنها قالی یتیمان ارمنی است که بافت منحصر به فرد آن سبب معروفیت و جاودانگی آن شد. این فرش برای سپاسگزاری از حمایت‌های رئیس جمهور وقت آمریکا به او هدیه داده شد.
این فرش خاص که ریزبافت و طرح خاصی داشت نزدیک به ۱۰ ماه برای بافتن آن زمان سپری شد و هر یک از کودکان نوبتی پای دار می‌نشستند و گره‌هایی در اوج هنرمندی بر چله دار می‌زند.
سرنوشت قالی مشهور یتیمان ارمنی
رییس جمهور وقت امریکا تا زمانی که در کاخ سفید بود این فرش را در دفتر کارش پهن کرده بود ولی وقتی مدت ریاست جمهوری‌اش به پایان رسید این فرش را تا زمان مرگش در خانه نگاه داشت و پس از مرگ او، فرزندانش این قالی را به کاخ سفید بازگرداندند چراکه معتقد بودند این فرش گذشته از ارزش مادی، ارزش معنوی بسیار بالایی دارد و نماد همبستگی ارمنیان و مردمان کشور آمریکاست.
متاسفانه این فرش فقط به دلیل محدودیت‌هایی که در کاخ سفید وجود دارد فقط یکبار به معرض نمایش درآمد و هم‌اکنون در انبار این کاخ نگهداری می‌شود.
باید گفت این قالی، جفت هم دارد اما کمی کوچکتر. این فرش که در اختیار خانواده سرشناسی به نام «کونرلز» قرار دارد از سوی وارثان این خانواده، فرش را برای بازدید همگان به موزه آرارات اسکیجیان سپردند. ارمنیان اعتقاد دارند هیچ قیمتی بر روی این فرش‌ها نمی‌توان گذاشت و این آثار جزو مهمترین میراث آنهاست چراکه یادآور مظلومیت و قتل عام خونین صدها هزار ارمنی بی‌گناه در کشور عثمانی‌هاست.
